Infecties met Groep A-streptokokken (GAS) worden veroorzaakt door een bacterie: de streptokok. Deze bacterie kan veel verschillende ziekten veroorzaken, zoals roodvonk, keelontsteking, wondroos, krentenbaard (impetigo), acuut reuma, kraamvrouwenkoorts, longontsteking en bloedvergiftiging. GAS-infecties komen regelmatig voor, vooral bij kinderen. Meestal verlopen ze onschuldig. Infecties met invasieve Groep A-streptokokken (iGAS) zijn vaak ernstiger en resulteren meestal in een ziekenhuisopname. Sinds 2022 is er landelijk, maar ook bij de GGD Haaglanden, sprake van een stijging van het aantal iGAS-infecties. Het Responsteam iGAS van het RIVM heeft daarom besloten de meldingsplicht en het bijbehorende (profylaxe)beleid voor contacten van patiënten met iGAS-ziekte uit te breiden naar alle ziektebeelden. Alleen infecties die leidden tot een septische shock, een fasciitis necroticans of puerperale koorts waren tot dan toe meldingsplichtig. Vanaf 19 januari vallen ook andere ziektebeelden veroorzaakt door deze bacterie onder de meldplicht, zoals sepsis, pneumonie, (pleura)empyeem, meningitis en artritis.

Deze uitbreiding is tijdelijk; later dit jaar volgt een evaluatie of dit verlengd wordt. De uitbreiding van de meldplicht heeft bij de GGD Haaglanden geleid tot 33 iGAS meldingen in het 1e kwartaal van 2023; evenveel als in het hele jaar 2022.

Bij een melding schrijft de GGD chemoprofylaxe voor aan alle huishoudcontacten van de patiënt. Deze huishoudcontacten en andere nauwe contacten worden verder geïnformeerd en geadviseerd om bij klachten die kunnen passen bij een GAS-infectie, snel medische hulp te zoeken.

Naar aanleiding van de huidige toename van iGAS-infecties is het belangrijk dat clinici en huisartsen alert zijn en blijven op mogelijke iGAS-infecties.

CPE is niet een naam van een bacterie maar staat voor Carbapenemaseproducerende Enterobacterales. Carbapenemase is een enzym dat bij bepaalde bacteriën voorkomt. CPE komen voor in ons milieu en voedsel. Bij de mens vinden we deze CPE-bacteriën vooral terug in de darmen. CPE-bacteriën en andere resistente darmbacteriën zijn ongevoelig (resistent) voor sommige antibiotica. Dit betekent dat één of meer soorten antibiotica die normaal wel werkzaam zouden zijn, niet werken.

Een persoon kan een CPE-bacterie bij zich dragen zonder ziek te worden (= dragerschap). Als men wel ziek wordt, dan verschilt de ernst niet met die van een infectie door een niet-resistente bacterie. Een ontsteking (infectie) door een resistente bacterie, is wel moeilijker te behandelen, omdat sommige antibiotica niet meer werkzaam zijn. Het aantonen van CPE valt sinds juli 2019 onder de meldingsplichtige ziekten, groep C.

Vanaf het derde kwartaal van 2022 is er een stijging te zien van het aantal meldingen CPE bij de GGD en deze stijging zet door in het eerste kwartaal 2023 (16).

Ook landelijk is er sprake van een toename. De toename van CPE zien we bij kweken die voor screening afgenomen worden in verband met mogelijk dragerschap (bv. na opname in een buitenlands ziekenhuis). En ook bij kweken vanwege een diagnostische indicatie bij een infectie.

Meningokokkose is een verzamelnaam voor ziekten die worden veroorzaakt door de bacterie meningokok. De bacterie is van mens op mens overdraagbaar en bevindt zich gewoonlijk in de neus-keelholte van gezonde mensen, zonder ziekteverschijnselen te veroorzaken. Als deze bacterie in de bloedbaan of in het centraal zenuwstelsel komt, kan het ernstige ziektebeelden geven, zoals sepsis (bloedvergiftiging) of meningitis (hersenvliesontsteking). Er zijn verschillende typen meningokokken. In de jaren 2016-2018 was er in Nederland een verheffing van meningokokkose, veroorzaakt door het type W.

Vaccinatie tegen de ACWY-typen zit sinds 2018 in het rijksvaccinatieprogramma (RVP). Na invoering hiervan is het aantal meldingen van meningokokkose bij de GGD Haaglanden de afgelopen jaren gedaald naar 1-3 per jaar.

Het eerste kwartaal van 2023 heeft de GGD 5 meldingen ontvangen. Eén melding betrof een type C bij een oudere patiënt. De andere 4 waren type B bij adolescenten/jongvolwassenen. Er is sinds eind 2022 sprake van een landelijke verheffing van infecties door meningokokken type B. Dit lijkt vooralsnog een algemene verheffing te zijn onder diverse leeftijden en veroorzaakt door verschillende varianten van de serogroep B meningokok. Het RVP bevat geen vaccin tegen meningokokken B.