Kinkhoest is een infectieziekte die wordt veroorzaakt door een bacterie (Bordetella pertussis). Deze bacterie verspreidt zich door niezen, hoesten of praten. In Nederland krijgen kinderen volgens het Rijksvaccinatieprogramma (RVP) de DKTP-vaccinaties tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio. Door deze bescherming komt kinkhoest veel minder vaak voor. Tijdens de coronapandemie van 2020 – 2023 was het aantal kinkhoestmeldingen laag.
Vanaf 2023 zien we een stijging van het aantal maandelijkse meldingen. In vergelijking met de 1ste kwartalen van de afgelopen jaren (2022: 2; 2023: 0; 2024: 465) is te zien dat er sprake is van een kinkhoestepidemie. De afgelopen maanden in 2024 steeg het aantal meldingen fors (januari: 60; februari: 138; maart: 267). Niet of onvolledig gevaccineerde kinderen tot een leeftijd van 12 maanden, hebben een verhoogde kans op een ernstig beloop van deze ziekte. Van de 465 meldingen waren er 30 van kinderen van 0 of 1 jaar. Al deze kinderen bleken bij het bron- en contactonderzoek niet of onvolledig gevaccineerd te zijn. Binnen de doelgroep 0 tot 1 jaar was 73% van de moeders niet gevaccineerd tijdens de zwangerschap en van 27% was de vaccinatiestatus onbekend. In het licht van de dalende vaccinatiegraad bij kinderen, is dit een zorgelijke ontwikkeling. Het is daarom extra belangrijk om zwangere vrouwen te wijzen op de 22-wekenprik (maternale kinkhoestvaccinatie), zodat baby’s al vanaf de geboorte tegen de ziekte zijn beschermd, totdat ze oud genoeg zijn om zelf gevaccineerd te worden volgens het RVP.

Infecties met Groep A-streptokokken (GAS) worden veroorzaakt door een bacterie: de streptokok (Streptococcus pyogenes). Deze bacterie kan veel verschillende ziekten veroorzaken, zoals roodvonk, keelontsteking, wondroos, krentenbaard (impetigo), acuut reuma, kraamvrouwenkoorts, longontsteking en bloedvergiftiging. GAS-infecties komen regelmatig voor, vooral bij kinderen. Meestal verlopen ze onschuldig. Infecties met invasieve Groep A-streptokokken (iGAS) zijn vaak ernstiger en resulteren meestal in een ziekenhuisopname. Sinds 2022 is er landelijk, maar ook bij de GGD Haaglanden, sprake van een stijging van het aantal iGAS-infecties. Het RIVM heeft daarom besloten de meldingsplicht en het bijbehorende (profylaxe)beleid voor contacten van patiënten met iGAS-ziekte uit te breiden naar alle invasieve ziektebeelden. Tot dan toe waren alleen infecties die leidden tot een septische shock, een fasciitis necroticans of puerperale koorts meldingsplichtig. Vanaf 19 januari 2023 vallen ook andere ziektebeelden veroorzaakt door deze bacterie onder de meldplicht, zoals sepsis, pneumonie, (pleura)empyeem, meningitis en artritis.
De uitbreiding van de meldplicht heeft bij de GGD Haaglanden geleid tot 31 iGAS-meldingen in het 1e kwartaal van 2024, wat ongeveer gelijk is aan dat van het eerste kwartaal in 2023 (33).
Bij een melding schrijft de GGD antibioticaprofylaxe voor aan alle huishoudcontacten van de patiënt. Deze huishoudcontacten en andere nauwe contacten worden verder geïnformeerd en geadviseerd om bij klachten die kunnen passen bij een GAS-infectie, snel medische hulp te zoeken.
Naar aanleiding van de aanhoudende verheffing van iGAS-infecties is het belangrijk dat clinici en huisartsen alert zijn en blijven op mogelijke iGAS-infecties.

Invasieve pneumokokkenziekte (IPD) wordt veroorzaakt door de bacterie Streptococcus pneumoniae, ook wel de pneumokok genoemd. Net als bij meningokokken kan de pneumokok in de neus-keelholte van gezonde mensen worden aangetroffen zonder ziekte te veroorzaken. Echter, wanneer deze bacterie de bloedbaan binnendringt, kan het ernstige infecties veroorzaken waaronder longontsteking, bloedvergiftiging (sepsis), en meningitis. Pneumokokkeninfecties zijn een belangrijke oorzaak van ziekte en sterfte wereldwijd, vooral bij jonge kinderen, ouderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. Net als bij meningokokken zijn er verschillende typen pneumokokkenbacteriën, die worden gekenmerkt door verschillende antigenen op hun oppervlak. In sommige landen worden pneumokokkenvaccins opgenomen in het nationale vaccinatieprogramma, wat heeft bijgedragen aan een afname van het aantal gevallen van IPD. Deze vaccins, zoals het 13-valent pneumokokkenconjugaatvaccin (PCV13) en het 23-valent pneumokokkenpolysaccharidevaccin (PPSV23), beschermen tegen de meest voorkomende typen pneumokokken die ziekte veroorzaken. Hoewel vaccinatie een effectieve manier is om pneumokokkeninfecties te voorkomen, biedt het geen bescherming tegen alle typen pneumokokken. Daarom blijft het belangrijk om bewust te zijn van de symptomen van pneumokokkenziekte en tijdig medische hulp in te roepen bij vermoedelijke infectie. Ook is het belangrijk om de vaccineffectiviteit van pneumokokkenvaccinaties te evalueren. De GGD heeft in het eerste kwartaal van 2024 29 meldingen ontvangen, wat iets meer is dan de voorgaande jaren in dezelfde periode (2023: 24; 2022: 16).