Nieuw regioplatform Kenniscentrum Onbegrepen Gedrag regio Haaglanden

Een man veroorzaakt op straat overlast. Politieagenten vragen waar hij woont. ‘Thuis,’ antwoordt de man. De agenten herhalen hun vraag, worden boos als ze weer ‘thuis’ als antwoord krijgen en nemen de man, inmiddels gefrustreerd en agressief, mee naar het bureau. Dat hij door een verstandelijke beperking hun vraag niet begreep, weten de agenten op dat moment niet.

Ander voorbeeld: een man met hartklachten belandt op de spoedeisende hulp. Hij draagt kapotte kleren en heeft zo te ruiken al een tijd niet gedoucht. Alleen zijn hartklachten worden opgenomen in zijn patiëntendossier. Naar zijn verschijning gaat geen aandacht uit.

Deze (waargebeurde) voorbeelden staan niet op zichzelf. Ze zijn het gevolg van onwetendheid, een gebrek aan coördinatie en het ontbreken van een plek waar professionals uit verschillende domeinen en organisaties hun kennis en ervaring met elkaar kunnen delen. Sinds februari 2025 is er een netwerk dat gaten in kennis en kunde opvult en losse eindjes met elkaar verbindt: het Kenniscentrum Onbegrepen Gedrag (KOG). Dit door GGD Haaglanden beheerde platform is tot stand gekomen na tientallen gesprekken met professionals en mogelijk gemaakt dankzij de subsidie Domeinoverstijgend Samenwerken van ZonMw, vertelt Mariska Keijzer, Ketencoördinator/Regio Coördinator WvGGZ (Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg) bij GGD Haaglanden. ‘Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning), politie, ambulance, huisartsen en GGZ (Geestelijke gezondheidszorg): binnen al deze domeinen was er behoefte aan een verzamelplaats voor kennis en kunde op het gebied van onbegrepen en/of verward gedrag. Het KOG is voor onze regio dé plek waar je informatie met elkaar kunt delen en vragen kunt stellen.’

Als coördinator buitendienst van het KOG onderhoudt Mariska contacten met partners in Haaglanden. Ze zorgt voor de verbinding tussen de netwerkpartners en haalt bij gemeenten, hulpverleners, ervaringsdeskundigen en dergelijke informatie op, zoals goede initiatieven, bijeenkomsten en subsidieprojecten. Door het delen van deze informatie en aan te sluiten bij klankbordgroepen en projecten, probeert ze te voorkomen dat er in bijvoorbeeld Wassenaar een nieuw project start dat in Zoetermeer al een succes is. Mariska: ‘Onder het motto “beter goed gepikt, dan slecht verzonnen” stimuleer ik gemeenten om gebruik te maken van wat er al is, met toevoeging van een eigen gemeentesausje.’

Jan Rinckleben, coördinator KOG bij GGD Haaglanden, draait als coördinator binnendienst intern aan de knoppen. Hij zorgt ervoor dat de website van het platform en de bijbehorende LinkedIn-pagina worden gevuld met nieuws en informatie. ‘Binnen een aantal weken stond alles live,’ vertelt Jan. ‘We maken gebruik van de faciliteiten van 1SociaalDomein, dat gespecialiseerd is in het online verbinden van zorgprofessionals.’

Het motto van het KOG is ‘de kracht van verbinden’. Dat er behoefte was aan onderling contact blijkt wel uit het aantal aanmeldingen dat na de lancering binnenstroomde. Op het moment van ter perse gaan waren dat er 410. Medewerkers van de politie, Wmo-specialisten, (straat)verpleegkundigen, case-
managers, procescoördinatoren: we zien een brede vertegenwoordiging en dat is precies wat we beoogden. Jan: ‘Wij zeggen tegen de deelnemers: “dit platform is er voor en dóór jullie.” Als ze iets willen organiseren en daarbij hulp nodig hebben, dan krijgen ze die.’ ‘Er is van alles mogelijk: van het organiseren van webinars en congressen tot het maken van podcasts,’ vult Mariska aan. ‘Webinars worden door ons zelf georganiseerd, maar ook in samenwerking met VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), ZVHH (Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden), transmurale zorg en eenieder die op dit onderwerp een breder bereik wil en domeinoverstijgend wil leren. We staan dus zeker open voor nieuwe vraagstukken waarbij we kunnen ondersteunen. Daarnaast geven we regelmatig trainingen, zoals de in 2024 gehouden training over hoarding en vervuiling. Een ander onderwerp dat op de agenda staat is gegevensbescherming, want daarover bestaan onder zorgverleners veel misverstanden. Ze interpreteren de AVG-richtlijnen vaak te strikt, waardoor ze dossiers niet delen met collega’s in andere domeinen. Terwijl ze dat – in het belang van hun cliënten – wel zouden moeten doen.’

‘Vanuit woningbouw ben ik benieuwd: zijn er in Den Haag ook bemoeizorgtafels?’

‘Wie kan er voorlichting of informatie geven aan de koninklijke marechaussee met betrekking tot mensen met verward/onbegrepen gedrag?’  – Vragen van professionals op platform KOG

Omdat het KOG nog maar een aantal maanden bestaat, willen Mariska en Jan niet te veel op de zaken vooruitlopen. Zoals het nu gaat, zijn ze al dik tevreden. Wensen zijn er volgens Mariska natuurlijk wel. ‘We willen bijvoorbeeld een zakboekje of stappenplan ontwikkelen voor politie- en ambulancemedewerkers, zodat ze weten bij wie ze terechtkunnen als ze in contact komen met iemand met onbegrepen gedrag. Maar nu al zien we dat professionals elkaar dankzij het KOG weten te vinden. En dat is goed nieuws voor de mensen voor wie zij zich inzetten.’

Registreren voor het Kenniscentrum kan via deze link. Het KOG is op LinkedIn te volgen op de eigen pagina.

Mail naar​​​​​​​ kenniscentrum onbegrepen gedrag.